Οι κακώσεις της παιδικής ηλικίας καταλαμβάνουν την πρώτη θέση μεταξύ των αιτιών θανάτου των παιδιών σε παγκόσμια κλίμακα. Στην Ελλάδα, ευθύνονται για το 42% της παιδικής θνησιμότητας, υπερβαίνοντας κατά πολύ το ποσοστό των κακοήθων νεοπλασιών που αμέσως ακολουθούν (26%).
Η κατάταξή τους, ανάλογα με την αιτιολογία τους, εμφανίζεται παρακάτω:
- Τροχαία ατυχήματα 38%
- Πτώσεις 26%
- Αθλοπαιδιές 13%
- Γεωργικά Ατυχήματα 11%
- Μαιευτικοί Τραυματισμοί 5%
- Εγκαύματα 4%
- Άλλες αιτίες 3%
Όπως βλέπουμε, τα τροχαία ατυχήματα αποτελούν την πρώτη σε συχνότητα αιτία κακώσεων στην παιδική ηλικία. Πολλά από τα παιδιά που συμμετέχουν σε αυτά, υπόκεινται σε βαρύτατους τραυματισμούς, όπως κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, κατάγματα, κακώσεις ενδοκοιλιακών σπλάγχνων, ακρωτηριασμούς, με αποτέλεσμα την παραμονή σοβαρής ψυχικής ή σωματικής υπολειμματικής νόσου.
Ανασκόπηση της διεθνούς βιβλιογραφίας, επιβεβαιώνει το γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις το μικρό παιδί υφίσταται πολύ μεγαλύτερη κάκωση από την σύνθλιψή του μεταξύ του συνοδηγού που το στηρίζει και του πρόσθιου τοιχώματος του θαλάμου οδήγησης του οχήματος, παρά από την ίδια τη σύγκρουση. Κατά την τελευταία, ο συνοδηγός αποκτά σημαντική επιτάχυνση που είναι ανάλογη της μάζας του και της ταχύτητας του αυτοκινήτου. Κατά συνέπεια η οδήγηση με το παιδί να βρίσκεται στην αγκαλιά του συνοδηγού, στο μπροστινό κάθισμα ή το να κινείται ελεύθερα και χωρίς ζώνη ασφαλείας, αποτελεί μια πραγματικά εγκληματική αμέλεια από μέρους των γονέων. Μια τέτοια τοποθέτηση των επιβατών του αυτοκινήτου, που δυστυχώς, καθόλου σπάνιο φαινόμενο δεν αποτελεί για τους ελληνικά δεδομένα, μπορεί να οδηγήσει σε θανατηφόρο κάκωση για το παιδί ακόμα και αν ο οδηγός του αυτοκινήτου κατορθώσει να αποφύγει την σύγκρουση.
Οι προσπάθειες που καταβάλλονται για την μείωση της νοσηρότητας και θνητότητας των κακώσεων αυτών θα πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να επικεντρωθούν στην πρόληψη των ατυχημάτων αυτών με μέτρα όπως:
- Χρήση των ζωνών ασφαλείας και των ειδικών θέσεων για παιδιά. Στοιχεία από μελέτες στις ΗΠΑ, που φαίνεται να επαληθεύονται και από τα ελληνικά δεδομένα, δείχνουν μια μείωση της θνητότητας κατά 90% και της νοσηρότητας κατά 50%. Η σωστή χρήση των παραπάνω, απαιτεί επιμόρφωση όλων των οδηγών, ιδιαίτερα πάνω στο θέμα της χρησιμότητας και της σωστής τοποθέτησης του ειδικού παιδικού καθίσματος. Η νομοθεσία που ρυθμίζει το όλο ζήτημα πρέπει να εκσυγχρονισθεί, να προσαρμόζεται συνεχώς με τα νεότερα επιδημιολογικά δεδομένα και να τηρείται απαραίτητα.
- Ασφαλέστερα αυτοκίνητα. Οι προδιαγραφές των εισαγόμενων αυτοκινήτων στην Ελλάδα, θα πρέπει να περιλαμβάνουν ζώνες ασφαλείας και αερόσακους για όλες τις θέσεις, ειδική διαμόρφωση του πρόσθιου τοιχώματος του θαλάμου οδήγησης, υδραυλικό τιμόνι και προφυλακτήρες που να απορροφούν τις συγκρούσεις.
- Ασφαλέστεροι δρόμοι. Οι επικίνδυνοι δρόμοι θα πρέπει να καταγραφούν και να εκτελεσθούν με άμεση προτεραιότητα όλα τα αναγκαία έργα στο οδόστρωμα, στις διασταυρώσεις, στο φωτισμό και στη σηματοδότησή τους.
- Ασφάλεια των πεζών. Η δημιουργία περισσότερων διαβάσεων πεζών, η κατασκευή πεζοδρομίων σε όλους τους δρόμους (λείπουν σε πολλές ημιαστικές και αγροτικές περιοχές), η κατασκευή ειδικών δρόμων για τους ποδηλάτες, η νομοθέτηση και αυστηρότερη τήρηση των ανώτερων ορίων ταχύτητας, η σηματοδότηση των δρόμων και κυρίως η σωστή κυκλοφοριακή αγωγή, που θα πρέπει να διδάσκεται από πολύ μικρή ηλικία, αποτελούν μια απόλυτα απαραίτητη ομάδα μέτρων που θα πρέπει το συντομότερο να υλοποιηθεί.
Συμπερασματικά λοιπόν ο Έλληνας γονιός θα πρέπει να προβληματιστεί πάνω σε θέματα όπως:
- Η μη ελεγχόμενη συμμετοχή των παιδιών στη ζωή των ενηλίκων.
- Το γεγονός ότι η λήξη της διασκέδασης τοποθετείται στις πρώτες πρωινές ώρες.
- Η αλόγιστη χρήση του αλκοόλ.
- Η υιοθέτηση επιθετικής συμπεριφοράς οδήγησης.
- Κακή οδοποιία, ελλειπής σηματοδότηση και φωτισμός.
- Η σύνθλιψη στο πρόσθιο κάθισμα του συνοδηγού χωρίς ζώνη ή ειδικό κάθισμα.
Ως γονείς είμαστε υποχρεωμένοι να
- Βάζουμε τα παιδιά στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου
- Χρησιμοποιούμε απαραίτητα ζώνες ασφαλείας καθώς και ειδικά καθίσματα για τα παιδία
- Βάζουμε κράνος για το ποδήλατο
- Φροντίζουμε για την ποιοτική συμμετοχή των παιδιών στη ζωή των ενηλίκων
- Αποφεύγουμε την αλόγιστη χρήση αλκοόλ, την λήξη της διασκέδασης τις πρώτες πρωινές ώρες και την υιοθέτηση επιθετικής συμπεριφοράς οδήγησης.
Ανεύρεση χρυσής τομής μεταξύ ελευθερίας του παιδιού και προφύλαξης.
- Λήψη προφυλακτικών μέτρων μέσα στο σπίτι (τζάμια, καθρέπτες, πρίζες, κουζίνα, φούρνος, σκάλες) προκειμένου να ελαχιστοποιήσουμε τις πιθανότητες τραυματισμού, αλλά χωρίς απαραίτητα να διαμορφώσουμε ένα σπίτι για το παιδί.
- Επιλογή κατάλληλων παιχνιδιών ανάλογα με την ηλικία.
- Επιλογή του χώρου όπου θα παίξει το παιδί κατόπιν προσωπικού ελέγχου τήρησης κανόνων ασφάλειας (παιδική χαρά, παιδότοποι αλάνα).
- Καθοδήγηση του παιδιού με συζήτηση-διάλογο
- Όχι στείρα και κενή απαγόρευση χωρίς επεξήγηση
Ελευθερία στο παιδί μας μέσα σε ελεγχόμενο περιβάλλον.